Format IFC stał się podstawą wymiany informacji dla osób wykorzystujących metodykę BIM w swojej codziennej pracy. W dzisiejszym artykule przybliżymy Wam czym jest format IFC oraz dlaczego jest on tak chętnie używany. Postaramy się również pokazać zalety formatu jak i jego ograniczenia.
Początki formatu IFC
Za początek pracy nad formatem IFC możemy uznać rok 1994 kiedy to firma Autodesk utworzyła zespół dedykowany temu projektowi. Celem projektu było rozwiązanie problemu podczas współpracy pomiędzy różnymi gałęziami (czy nawet pojedynczymi podmiotami) przemysłu. Różne podmioty używały odmiennego oprogramowania bazującego na różnych rozszerzeniach plików, które nie pozwalały na płynną wymianę danych.
Do konsorcjum dołączyło początkowo 12 amerykańskich przedsiębiorstw. Grupa skupiła swoje prace nad stworzeniem zestawu klas języka C++ umożliwiającym interoperacyjność oraz rozwój zintegrowanych aplikacji. W rezultacie, w roku 1996 premierę miał format IFC 1.0. Oczywiście od tego czasu format IFC był wielokrotnie aktualizowany oraz rozbudowywany.
Sama organizacja przechodziła natomiast restrukturyzacje oraz kilkukrotnie zmieniała swoją nazwę oraz kształt. Od 2005 roku za rozwój oraz zarządzanie formatem IFC odpowiada organizacja buildingSMART.
Czym jest sam format?
Nazwa formatu IFC jest akronimem od Industry Foundation Classes. IFC jest otwartym formatem używanym do wymiany informacji (w formie graficznej – model 3D) pomiędzy uczestnikami procesów budowlanych (projektowanie, wykonawstwo, zarządzanie).
Mówiąc prościej, jest to format pliku jak każdy inny (.dwg, .docx, .txt…) posiadający w sobie zarówno informację graficzną – model 3D oraz tekstową – parametry, które to, wyróżniają format na tle innych plików 3D typu STEP, SAT czy 3D DWG..
Co ważne format IFC posiada strukturę tzw. semantyczną, która pozwala na grupowanie obiektów wg. kategorii. Możemy więc niejako zachować strukturę modelu znaną nam np. z programu typu Revit z podziałem na ściany, słupy belki, itd.
Mamy więc do czynienia z modelem dużo „inteligentniejszym”, „bogatszym” w informację.
Kluczowa jest również otwartość formatu. Oznacza to, że projektanci używający na co dzień różnych formatów natywnych (mówiąc inaczej różnych programów do modelowania BIM) mogą wymieniać się informacją np. do celów koordynacji międzybranżowej.
Niestety podczas wymiany danych może dojść do utraty niektórych informacji (temat ten szerzej omówimy w dalszej części artykułu). Ze względu na popularność formatu każdy program służący do „modelownia” posiada możliwość eksportu przygotowanego modelu w formacie IFC. Same modele możemy natomiast przeglądać przy użyciu bezpłatnych narzędzi tzw. przeglądarek IFC.
Przykłady przeglądarek IFC:
https://bimvision.eu/pl/
https://www.tekla.com/tekla-bimsight/
Spójrzmy poniżej na to jak wygląda plik IFC po otwarciu go w notatniku:
Oraz po otwarciu pliku w oprogramowaniu służącym do przeglądania modeli BIM/3D/IFC (różnica między modelami zostanie opisana w dalszej części artykułu):
Możliwe zastosowania
Format IFC jest coraz częściej używany w sektorze budowlanym (oraz przemysłowym). Oto najczęściej zastosowania formatu IFC:
- Wymiana informacji między branżami projektowymi/projektantami – tzw. koordynacja międzybranżowa oraz wykrywanie kolizji.
- Prowadzenie budowy – Model IFC ułatwia wykonawcy zrozumienie projektu oraz jest świetnym uzupełnieniem do dokumentacji 2D.
Graficzna reprezentacja obiektu (3D) pomaga w przygotowaniu przedmiarów robót, wydzieleniu działek roboczych, mitygacji ryzyka oraz konsultacji z podwykonawcami.
Co ważne wykonawca nie musi posiadać drogiego oprogramowania do projektowania wystarczy darmowa przeglądarka 3D. - Prefabrykacja – modele IFC coraz częściej wykorzystuje się do bezpośredniego przygotowania elementów prefabrykowanych (biegi schodowe, elementy stalowe, etc.).
- Zarządzanie obiektem – model IFC możemy wykorzystać do lepszej koordynacji napraw, przeglądów czy też wykorzystania danej przestrzeni. Godna uwagi jest również możliwość prowadzenia szkolenia dla przyszłych pracowników (np. branża hotelowa) przed oddaniem obiektu do użytku.
Otwartość formatu wykorzystuje się przy organizacji przetargów publicznych. W nawiązaniu do swojej specyfikacji, format ten nie ogranicza w żadnym stopniu konkurencyjności poszczególnych podmiotów oraz nie faworyzuje wybranego producenta oprogramowania.
Szersza gama zastosowań BIMu (a zatem i modeli IFC) będzie tematem osobnego artykułu, zatem stay tuned 🙂
Straty informacji
Wspomnieliśmy wcześniej, iż podczas wymiany danych za pomocą formatu IFC możemy mieć do czynienia z utratą wybranych danych. Jakie dane możemy zatem utracić?
- położenie obiektu w przestrzeni (układ osi) – przy eksporcie modelu IFC musimy uważać na to czy układ osi / rzędna wysokościowa są eksportowane automatycznie. Sprawdźmy również zawsze w odniesieniu do jakiego punktu eksportowany jest model (początek układu współrzędnych, punkt 0,0 w modelu, etc.). W przypadku, gdy nasz model powinien być skoordynowany z innymi modelami błędy przy eksporcie mogą uniemożliwić ich skuteczne „nałożenie”.
- niestandardowe atrybuty elementów – sprawdźmy czy program pozwala nam wyeksportować wszystkie wymagane atrybuty oraz cechy danego obiektu. Możliwe, iż w takim przypadku będziemy musieli zmodyfikować ustawienia naszego oprogramowania dotyczące eksportu
- niestandardowa geometria (skomplikowane kształty, wycięcia w elementach) – sprawdźmy, przed przekazaniem modelu do innych podmiotów, czy w miejscach „niecodziennych” model IFC „poradził” sobie z geometrią.
- „uproszczenie” obiektów – załóżmy, iż zamodelowaliśmy ścianę wraz z wszystkimi warstwami (wykończenie wewnętrzne – płytki, warstwa nośna, warstwa ocieplenia, tynk zewnętrzny) ale po eksporcie ściana przedstawiona jest za pomocą jednego prostopadłościanu. Sytuacja taka może uniemożliwić pracę innemu podmiotowi. Upewnijmy się przed wysłaniem, że model zawiera odpowiednią szczegółowość
Przedstawiliśmy kilka najczęściej powracających problemów związanych z utratą informacji. W zależności od branży/specjalności w której pracujecie, sami na pewno dostrzeżecie mankamenty, które niesie ze sobą taka wymiana danych.
Model IFC, 3D, BIM
Wykorzystując BIM w swojej codziennej pracy często natkniemy się na zwroty: Model BIM, Model 3D, Model IFC. Wiele osób używa tych zwrotów zamiennie – traktując je jako synonimy. Przeanalizujmy więc różnice między w/w. modelami:
- IFC – informacja graficzna (oraz niegraficzna, np. nazwa, klasa betonu, etc.) zapisana zgodnie z otwartym formatem IFC
- 3D – informacja graficzna (model 3D może zawierać jedynie szczątkowe dane niegraficzne) zapisana w dowolnym formacie (może to być dowolny format natywny)
- BIM – model ten najlepiej odzwierciedla rzeczywistość. Tworzony on jest z myślą o potrzebach wszystkich uczestników procesu. Zawiera dane wymagane przez zamawiającego. Często jest powiązany z zewnętrznymi bazami danych. Nie powinien zawierać żadnych zbędnych elementów oraz posiada odpowiednie zależności pomiędzy poszczególnymi elementemi (obiekty są inteligentne np. okno automatycznie wycina otwór w ścianie).
Widzimy więc, że model BIM posiada zdecydowanie większą ilość informacji o obiekcie niż dwa pozostałe.
Inicjatywa Open BIM
Inicjatywa Open BIM zrzesza największych producentów oprogramowania BIM. Głównym celem organizacji jest zapewnienie interoperacyjności pomiędzy poszczególnymi programami. W skład tzw. triady Open BIM wchodzi format IFC – jako nośnik informacji cyfrowej.
Dla głodnych wiedzy polecamy poniższy artykuł:
https://www.buildingsmart.org/about/openbim/
A na koniec – krótki film o formacie IFC:
